गर्भवती अवस्थामा थाइराइड भए के गर्ने ?

एजेन्सी । गर्भावस्थामा थाइराइड ग्रन्थीमा गडबडी हुँंदा हर्मोन उत्पादनमा थपघट हुन्छ । थाइराइड हर्मोन कम या बढी हुँंदा त्यसले फरक–फरक समस्या पैदा गराउँछ । गर्भावस्थामा देखिने न्यून मात्राको थाइराइडले गर्भ तुहिने, गर्भ बसिहाले पनि जन्मने शिशुमा गम्भीर समस्या आउने चिकित्सकहरू बताउँछन् थाइराइड भएका महिलाले गर्भवती हुनुअघि स्वास्थ्य जाँच गराएर नियमित औषधि सेवन गरे स्वस्थ शिशु जन्माउन सक्छन् पछिल्लो समय गर्भवती महिलामा थाइराइडको जोखिम बढ्दै गएको चिकित्सक बताउँछन् । गर्भवतीले नियमित स्वास्थ्य जाँच नगरे गर्भमा रहेको शिशु र आमा दुवैलाई खतरा हुने सम्भावना प्रवल हुन्छ । पछिल्लो समय थाइराइडकै कारण कतिपय गर्भवती महिलामा एकातिर सन्तान गुमाउनुको पीडा थपिँदै छ भने अर्कोतिर स्वास्थ्य जोखिममा पर्ने अवस्था बढ्दै छ । थाइराइडबाट गर्भावस्था र मासिक धर्म बन्द हुँंदाका अवस्थाका महिला बढी प्रभावित हुन्छन् । यी दुई चरणमा हर्मोनमा बढी मात्रामा गडबडी हुने गर्छ । यसले पुरुषभन्दा महिला यसबाट बढी प्रभावित हुने गरेका हुन् । थाइराइडकोे मुख्य कारण शहरी जीवनशैली, तनाव, वंशाणुगत गुण, नियमित व्यायामको कमी र रोगसम्बन्धी ज्ञानको अभाव हो के हो थाइराइड ?थाइराइड मानव शरीरको एउटा ग्रन्थी हो । यसको काम थाइराइड हर्मोन उत्पादन गर्नु हो । यो घाँटीको अघिल्लो भागमा रुद्रघण्टीको तल रहेको हुन्छ । चिकित्सकका अनुसार आवश्यकभन्दा बढी हर्माेन उत्पादन हुनुलाई हाइपर थाइरोइडिज्म र कम हर्मोन उत्पादन हुनुलाई हाइपो थाइरोइडिज्म भनिन्छ । यसमा न उमेरको सीमा हुन्छ, न त रोक्नै सकिन्छ । हर्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ डा. ज्योति भट्टराईका अनुसार, थाइराइका बिरामीमा फरक–फरक लक्षण देखिन्छ । प्रायः गर्भवतीमा न्यून थाइराइड देखिने गर्छ  । डा. भट्टराईका अनुसार महिलाले गर्भवती हुनुभन्दा अघि स्वास्थ्य जाँच गराएर नियमित औषधि सेवन गरे स्वस्थ शिशु जन्माउन सक्छन् गर्भवती अवस्थामा थाइराइड देखिएमा जन्मने शिशुमा सर्ने सम्भावना बढी हुन्छ । त्यसैले, शिशु जन्मिएको एक साताभित्र थाइराइड परीक्षण गराउनुपर्ने डा. भट्टराईको सुझाव छ । यदि परिवारमा यो रोग कसैलाई छ भने अन्य सदस्यलाई पनि सर्ने सम्भावना रहन्छ । रोगप्रतिरोध क्षमतामा कमी भएका महिलालाई यो रोगले बढी सताउने गर्छ थाइराइड रोगको अवस्थाअरू रोगजस्तै थाइराइडका बिरामी दिनरप्रतिदिन बढ्दै गएका छन् । पहिले पहिले आयोडिनयुक्त नुनको अभावमा यो रोग लाग्ने गरेको बताइए पनि पछिल्लो समय आयोडिनयुक्त नुन सेवन गर्नेहरू पनि यो रोगबाट प्रभावित छन् । नेपालमा थाइराइड रोगबारे खासै अनुसन्धान हुन नसके पनि पुरुषको तुलनामा महिला बढी प्रभावित छन् थाइराइड भएमा

• जन्मने शिशुमा शारीरिक तथा मानसिक समस्याका साथै पूर्ण रूपमा विकास नहुन सक्छ
• वंशाणुगत रूपमा यो समस्या बच्चामा सर्न सक्छ
• बारम्बार गर्भपतन हुन्छगर्भावस्थामा उच्च रक्तचाप हुन्छ
• रक्तअल्पता हुन सक्छ
• प्रसूति अवस्थामा अत्याधिक रक्तश्राव हुन सक्छ

बच्चामा प्रभाव

• बच्चाको पूर्ण मानसिक विकास नहुनु
• बच्चामा श्वासप्रश्वाससम्बन्धी समस्या हुनु
• जन्मनुअगावै मृत्यु हुनु

खान हुने

• आयोडिनयुक्त नुन
• समुद्री खाना
• कालो मरिच, मेथी
• दाल, रोटी, सागसब्जी
• लौकाको तरकारी वा जुस
• आलस, पालुंगो

खान नहुने

• चिनी
• मैदाका परिकारतारेको, भुटेको खाने कुरा
• बन्दा, काउली
• भात

परीक्षण कसरी गर्नेबच्चा जन्माउने अवस्थामा रहेका महिलाले पहिला एकपटक थाइराइडको जाँच गराउनु राम्रो हुन्छ । यदि थाइराइडको समस्या छ भने नियमित औषधि सेवन गरेर स्वस्थ बच्चा जन्माउन सकिन्छ, नभए बच्चा खेर जाने सम्भावना रहन्छ। रगत परीक्षण गराएर थाइराइडको मात्राबारे जानकारी पाउन सकिन्छ । थाइराइड देखिए चिकित्सकको नियमित निगरानीमा रहनु जरुरी हुन्छ ।