एउटा तरबुजाका लागि भएको थियो युद्ध, हजारौँ सेनाले गुमाएका थिए ज्यान

काठमाडौं । तपाईँले विश्वको इतिहासमा धेरै युद्ध र लडाइँहरूको बारेमा पढ्नु र सुन्नु भएको छ । नेपालमा पनि इतिहासमा धेरै युद्धहरू पनि लडेका कुराहरु छन्, जसको बारेमा धेरै कथाहरू प्रचलित छन् । यी धेरैजसो युद्धहरू अन्य राज्यहरूको कब्जालाई लिएर भएका छन्।

तर १६४४ ईस्वी मा एक तरबुजाको लागि युद्ध लडिएको थियो । झट्ट सुन्दा अच्चम्म लमगे पनि करिब ३७६ वर्षअघि भएको यो युद्धमा हजारौँ सैनिकको ज्यान गएको थियो ।

यो संसारको पहिलो युद्ध हो जुन एउटा मात्र फलको लागि लडिएको थियो। यो युद्ध इतिहासमा माटिरे की राडुको रूपमा लिपिबद्ध छ। तरबुलाई राजस्थानका धेरै इलाकामा मटिरा भनिन्छ र राड भनेको लडाइँ हो। यो अनौठो युद्ध ३७६ वर्षअघि सन् १६४४ मा भएको थियो । तरबुजाको लागि दुई रियासतका जनताबीच लडाइँ भएको थियो ।

वास्तवमा त्यसबेला बिकानेर रियासतको सिल्वा गाउँ र नागौर राज्यको जखानियाँ गाउँको सिमाना एक–अर्कासँग जोडिएको थियो । यी दुई गाउँहरू यी रियासतहरूको अन्तिम सिमाना थिए। बिकानेर राज्यको सिमानामा तरबुजाको बोट र नागौरको सिमानामा फलफूल रोपिएको थियो । त्यही युद्धको कारण बन्यो।

सिल्वा गाउँका बासिन्दाले आफूले रुख लगाएमा फलमा आफ्नो अधिकार रहेको बताउँथे भने रियासत नागौरमा भने फलफूल रोप्ने हो भने जनताले खान पाउनुपर्ने बताएका थिए ।

सोही फलफूलको कारण सुरु भएको विवादले युद्धको रुप लियो ।

राजाहरूलाई युद्धको जानकारी थिएन : 

भनिन्छ कि सिंघवी सुखमलले नागौरको सेनाको नेतृत्व गरे भने रामचन्द्र मुखियाले बिकानेरको सेनाको नेतृत्व गरेका थिए । सबैभन्दा ठूलो कुरा यो हो कि दुवै रियासतका राजाहरूलाई यो युद्धको जानकारी थिएन। यो लडाइँ चलिरहेको बेला बिकानेरका शासक राजा करण सिंह अभियानमा थिए भने नागौरका शासक राव अमर सिंह मुगल साम्राज्यको सेवामा खटिएका थिए।

यी दुवै राजाहरूले मुगल साम्राज्यको अधीनता स्वीकार गरे। जव दुव राजाहरूलाई यस युद्धको बारेमा थाहा भयो, उनीहरूले मुगल राजालाई यसमा हस्तक्षेप गर्न अपिल गरे। तर जबसम्म यो कुरा मुगल शासकहरुसम्म पुग्यो, युद्ध भइसकेको थियो। यस युद्धमा बिकानेरको रियासत विजयी भएको थियो तर दुवै पक्षका हजारौँ सैनिक मारिएको बताइएको छ ।