भारतमा आईफोनको निर्यातमा बन्यो नयाँ रेकर्ड, चीनको विकल्पको संकेत

काठमाडौं । एप्पल इंकको भारतबाट आईफोन निर्यात अप्रिलदेखि पाँच महिनामा १ अर्ब डलर नाघेको छ ।

भारतमा निर्मित आईफोनको आउटबाउन्ड ढुवानी, मुख्यतया युरोप र मध्य पूर्वमा मार्च २०२३ सम्म २.५ बिलियन डलर पुग्ने तय गरिएको छ । डिसेम्बरमा मात्रै भारतबाट १० हजार करोड बराबरको आइफोनहरु निर्यात भएको बताइएको छ ।

मार्च २०२२ सम्ममा भारतले निर्यात गरेको १.३ बिलियन डलर बराबरको आईफोनको झण्डै दोब्बर भएको जनाइएको छ । जबकि भारतले आईफोन उत्पादनको एक सानो अंश मात्र हो। तर, पछिल्लो समय बढ्दो निर्यातले देशलाई विश्वको कारखानाको रूपमा रहेको चीनको विकल्पको रुपमा पनि भारतलाई हेरिएको छ ।

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको योजनाको लागि यो राम्रो संकेत रहेको भन्दै चर्चा गरिएको छ । एप्पलले लामो समयदेखि आफ्ना धेरैजसो आईफोनहरू चीनमा बनाएको छ, सी जिनपिङको प्रशासनले अमेरिकी सरकारसँग विवाद सिर्जना गरेको र आर्थिक गतिविधिमा बाधा पु¥याउने देशमा लकडाउन लगाएकोले अब विकल्पको रुपमा भारत तयार रहेको भन्दै चर्चा थालिएको छ ।

प्राविधिक अनुसन्धानकर्ता आईडीसीका विश्लेषक नवकेन्द्र सिंहले भने, ‘एप्पलको उत्पादनस्तर र निर्यातमा भएको स्वस्थ वृद्धिले भारतले बिस्तारै कम्पनीको चीन प्लस वन रणनीतिमा महत्वपूर्ण स्थान ग्रहण गरिरहेको देखाउँछ । र भारतको लागि, यो यसको वित्तीय प्रोत्साहन योजनाको सफलताको ठूलो संकेत हो ।’

क्युपर्टिनो, क्यालिफोर्नियामा आधारित कम्पनीले वर्षौंसम्म भारतमा आफ्नो बहुमूल्य आईफोनहरू बनाउने विचारको साथ फ्लर्ट ग¥यो र सन् २०२० मा मोदीको ६ बिलियन प्रोत्साहनले अमेरिकी प्रविधि आफ्ना आपूर्तिकर्ताहरूलाई उत्पादन बढाउनको लागि प्रेरित गर्यो ।

एप्पलका प्रमुख ताइवानी अनुबन्ध निर्माताहरू फक्सकन टेक्नोलोजी ग्रुप, विस्ट्रोन कर्पोरेशन र पेगाट्रोन कर्पोरेशनले हाल दक्षिणी भारतका प्लान्टहरू स्थापना गरी आईफोनहरू बनाउँछन्। तीनै संस्थाले संघीय सरकारको योजना अन्तर्गत उत्पादन प्रोत्साहन जितेका छन्।

ब्लूमबर्ग इन्टेलिजेन्सको अनुमान अनुसार चीनमा २३ करोडको तुलनामा गत वर्ष भारतमा करिब ३० लाख आईफोन बनेका थिए।

यस वर्षको अप्रिलदेखि अगस्टसम्म भारतबाट निर्यात भएका डिभाइसमा आइफोन ११, १२ र १३ मोडल रहेका छन् र नयाँ १४ उत्पादन भइरहेको निर्यात चाँडै सुरु हुने जनाइएको छ ।

एप्पलले गत महिना भारतमा आईफोन १४ बनाउन थालेको हो र अपेक्षित भन्दा चाँडो आश्चर्यजनक रूपमा सहज उत्पादन रोलआउट पछि यसले चिनियाँ उत्पादनको ढिलाइबाट पनि लाभ लिने देखिन्छ।

स्मार्टफोनहरू बाहेक, भारतले ट्याब्लेट र ल्यापटप निर्माताहरूका लागि वित्तीय प्रोत्साहन बढाउने योजनाहरू बनाउँदैछ, एप्पललाई स्थानीय रूपमा म्याकबुक र आईप्याडहरू बनाउन र अन्य ब्रान्डहरूलाई आकर्षित गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।