नेपाली बैंकिङ क्षेत्रमा बैंकलाई लुटेर आफू धनी बन्नेहरुको हालीमुहाली कम भएको छैन ।
छोटो समयमा कामै नगरी धनी बन्ने सपनाका कारण बैंकलाई टाट पल्टाउनेहरु पक्राउ पर्न सकिरहेका छैनन् । उनीहरु अपराध गरेर विभिन्न मुलुकमा लुकेर बस्नुका साथै आफ्नो पहिचान समेत लुकाउने भएकाले तत्काल पक्राउ नपरेका हुन् । बैंकलाई टाट पल्टाउने एक ठूला र चर्चित कसुरदार हुन्, क्यापिटल मर्चेन्ट एन्ड फाइनान्स लिमिटेडका तत्कालीन प्रबन्ध निर्देशक पवनकुमार कार्की । उनी बैंकिङ कसुरका सबैभन्दा ठूला कसुरदार हुन् । उनले बैंक नै टाट पल्टिने गरी रकम हिनामिना गरेका थिए । कार्कीले बैंकमा कमसल धितो राखेर आफ्ना परिवार, नातागोता, चिनजान तथा नजिकका मानिसलाई कर्जा दिएर बैंकलाई हानी पु-याएका थिए ।
बैंकमा छउन्जेल कार्कीले निकै हालीमुहाली गरेका थिए । बैंक घोटालापछि फरार भएका कार्कीविरुद्ध प्रहरीले सन् २०११ जुन २४ मा मुद्दा दर्ता गरेको थियो । प्रहरीले त्यसताका कार्कीसहित करिब ४ दर्जनभन्दा बढीविरुद्ध बैंकिङ कसुरको मुद्दा चलाएको थियो । पक्राउ परेका कोही धरौटीमा त कोही तारेखमा छुटेका थिए । तर कार्की भने भारत, खाडी तथा युरोपका विभिन्न मुलुकहरुमा लुक्दै अमेरिका पुगेका थिए । प्रहरीले कार्कीविरुद्ध बैंकिङ कसुर मुद्दा चलाएलगत्तै फरार छन् । कार्की फरार भएको १० वर्षभन्दा बढी भयो, तर प्रहरीले पक्राउ गर्न सकेको छैन ।
किन कार्की पक्राउ परेनन् ?
करिब ढेड अर्ब रुपैयाँ हिनामिना गरेर भागेका कार्कीलाई पक्राउ गर्न इन्टरपोलले सन् २०१६ जनवरी ७ मा ‘रेड कर्नर नोटिस’ समेत जारी गरी पक्राउ गर्ने प्रयास गरिरहेको थियो । प्रहरीले कार्कीलाई पक्राउ गर्न इन्टरपोलमार्फत् नेसनल सेन्ट्रल ब्यूरो (एनसीबी) वासिङ्टन डीसी तथा एफबीआई (फेडेरल ब्यूरो इन्भेस्टिगेसन)सँग मौखिक तथा लिखित रुपमा अनुरोध गर्दै आएको थियो । तर अब भने कार्कीलाई फर्काउने संभावना कम हुदै गएको प्रहरी स्रोतले जनाएको छ । अमेरिकाले इन्टरपोलमार्फत कार्कीलाई नेपाल फर्काउन नसक्ने आशयको पत्र नेपाल प्रहरीलाई पठाएपछि उनलाई फर्काउने संभावना कमजोर बन्दै गएको हो ।
अमेरिकाले २०२० अक्टोबर ११ मा कार्कीका व्यक्तिगत विवरण उपलब्ध गराउन र उनलाई डिपोर्ट (निष्कासन) गरेर नेपाल पठाउन नमिल्ने भन्दै जानकारी गराएको थियो । कार्कीलाई नेपाल ल्याउन प्रयासमा काम गरेका एक प्रहरी अधिकारीका अनुसार अमेरिककै कागजात बनाएकाले उनलाई ल्याउन समस्या भएको हो । इन्टरपोल तथा नेपाल प्रहरीले कार्कीलाई फर्काउन पटक–पटक मौखिक तथा लिखित रुपमा प्रयास गरे पनि ल्याउन नसकिएको ती अधिकारीको भनाइ छ । कार्कीले अमेरिकाको नागरिकता लिएकाले अमेरिकाले आफ्नो नागरिकलाई पठाउन नचाहँदा समस्या उत्पन्न भएको हो ।
अहिले के गर्दै छन् कार्की ?
अमेरिकाले कार्कीलाई नपठाउने भएपछि ढुक्क छन् । अमेरिकाका स्थायी बासिन्दा कार्की टेक्सासमा होटल, रेस्टुराँ तथा सपिङ सेन्टरलगायत संचालन गर्दै आएका छन् ।
यस्ता छन् कार्कीका कसुर
कार्कीले क्यापिटल मर्चेन्ट एन्ड फाइनान्स कम्पनीमा कमसल धितो राखेर आफ्ना परिवार, नातागोता,चिनजान तथा नजिकका मानिसलाई कर्जा दिएर बैंकलाई हानी पु-याएका थिए । उनले बैंकलाई करिब डेढ अर्ब रुपैँया क्षति पु-याएका थिए । त्यस्तै, दोहाको कम्पनीबाट कार्कीले अमेरिकाका १३ वटा फर्मका नाममा पनि रकम पठाएको प्रहरी अनुसन्धानमा खुलेको थियो ।
जिल्ला अदालत काठमाडौं र तत्कालीन पुनरावेदन अदालत (हाल उच्च) पाटनले कार्कीलाई दोषी ठहर गरेको थियो । नेपाल राष्ट्र बैंकले दिएको जाहेरी पछि प्रहरी केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो(सीआईबी) ले सन् २०११ जुन १४ मा कार्कीसहित घोटालामा संलग्नविरुद्ध मुद्धा दर्ता गरी अनुसन्धान सुरु गरेको थियो । प्रहरीले उनीहरुले करिब ४ दर्जन विरुद्ध १ अर्ब ४७ करोड ४७ लाख ७५ हजार रुपैँया कर्जा अपचलन गरेको ठहर गरेको थियो ।
नेपालका लागि बैंकिङ कसुर जटिल चुनौती बन्दै गइरहेको छ । बैंकलाई आफ्नै कर्मचारीले रकमको हिनामिना गर्ने मात्रै होइन, एटिमएम कार्डको दुरुपयोग गरेर तथा पछिल्लो समय प्रणाली ह्याकिङका घटनाले पनि बैंकिङ कसुर चुनौतीपूर्ण बन्दै गइरहेको छ । सीआइबीका अनुसार हालसम्म बैंकिङ कसुरमा २ सय ३७ वटा मुद्धा दायर भएका छन् भने २ सय ३४ जना पक्राउ परेका छन् । सीआईबीले बैंकिङ कसुरमा २२ अर्ब १४ करोड ३६ लाख ७४ हजार ५ सय ५१ रुपैँयाबराबरको विगो दाबी गर्दै अदालतमा मुद्धा दायर गरेको छ ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया