काठमाडौं । आज भोलिको व्यस्त जीवन शैलीमा प्राय मानिसहरु तनाव र समस्याहरूले घेरिएका हुन्छन् । जसले उनीहरुको मानसिक स्वास्थ्यमा निकै नराम्रो प्रभाव पार्ने गर्छ । यस्ता धेरै व्यक्तिहरु छन् जो मानसिक स्वास्थ्य सम्बन्धी समस्याहरूसँग संघर्ष गरिरहेका छन् ।
जसको प्रभाव उनीहरूको दैनिक व्यवहार र कार्य उत्पादकतामा पनि देखिने गर्छन् । यस्तै एउटा मानसिक स्वास्थ्य समस्या छ जसले मानिसहरु धेरै रिसाउने र डराउने गर्छन् । जसलाई हामी न्युरोसीस भन्ने गछौँ । यो एक प्रकारको मानसिक विकार हो ।
यो मानसिक रोगबाट पीडित व्यक्तिले निराश, चिन्तित, तर्कहीन र एक्लोपन महसुस गर्ने गर्छन् । मनोवैज्ञानिकहरूका अनुसार न्युरोसीस एक प्रकारको एन्जाइटी डिसअर्डर हो, जसमा मानिसलाई चिन्तित, ओसीडी, डर र एक्लोपन महसुस हुन्छ । आज हामी तपाईहरुलाई न्युरोसीसका लक्षणहरु र यसबाट बच्ने उपायका बारेमा जानकारी गराउने छौँ ।
यसका लक्षणहरु
-क्रोध र तनावको शिकार
-व्यवहारमा चिडचिडा पन हुनु
-जुन बेला पनि रिस उठ्ने हुनु
-भावना र विचारमा नकारात्मकता बढ्नु
-अज्ञात डर महसुस गर्ने र अनिद्राको सामना गर्ने
-टाउको दुख्ने , कमजोरी र भोकको कमी
यसबाट बच्ने उपायहरु
चिन्ताको कारण जान्न प्रयास गर्ने
कुनै पनि समस्याको समाधान खोज्नका लागि त्यसको कारण पत्ता लगाउन निकै आवश्यक हुन्छ । यसले समस्याको उपायहरु खोज्न मद्दत गर्छ । यस बाहेक परिवारका सदस्यहरुको परामर्शबाट समस्या समाधान गर्न पनि सकिन्छ ।
आफ्नो शारीरिक र मानसिक क्षमताअनुसार लक्ष्य सेट गर्ने
हरेक व्यक्तिको जीवनमा केहीन केही लक्ष्य रहेको हुन्छ । जसलाई हामीले आफ्नो क्षमताअनुसार प्राप्त गर्ने प्रयास गर्नुपर्छ । धेरै पटक हामी आफ्नो लक्ष्य हासिल गर्न नसक्दा तनावको सिकार हुन्छौँ । त्यसैले आफ्नो शारीरिक र मानसिक क्षमता थाहा पाएर मात्र आफ्नो लक्ष्यको निधारण गर्ने गर्नुपर्छ ।
आफ्नो भावनालाई व्यक्त गर्ने
धेरै मानिसहरूमा आफ्नो भावनालाई व्यक्त गर्न सक्दैनन् र भावनाहरु दबाउने गर्ने गर्छन् । त्यसले चिन्ता बढ्न थाल्छ । जसका कारण हामी चिन्तित रहन्छौँ । यस्तो अवस्थामा समस्या बुझेर त्यसको समाधान खोज्नुपर्छ । त्यसैले आफ्नो भावनाहरु आफ्नो नजिकको व्यक्तिहरूसँग व्यक्त गर्ने गर्नुपर्छ । यसले मनलाई शान्ति दिने र दिमागलाई शान्त बनाउन मद्दत गर्छ ।
सामाजिक सर्कल बढाउने
एक्लोपनले तनाव निम्त्याउन थाल्छ । यस्तो अवस्थामा एक्लोपन छोडेर अन्य व्यक्तिसँग बसेर कुरा गर्ने र तर्कसंगत बन्ने प्रयास गर्नुपर्छ । यसबाट व्यक्ति आफ्नो समस्याबाट बाहिर आउँछ र सकारात्कतातर्फ अघि बढ्न थाल्छ । यसको साथै उनीहरुको व्यवहारमा पनि परिवर्तन देखिन थाल्छ । सामाजिक घेरा बढ्दै जाँदा समस्याहरुलाई हेर्ने र समाधान गर्ने दृष्टिकोण पनि परिवर्तन हुन्छ ।
निन्द्रा पुरा गर्ने
शरीरसँगै हामीले हाम्रो मनलाई पनि आराम दिनु निकै आवश्यक हुन्छ । त्यसैले राति ८ देखि १० घण्टा सुत्नु जरुरी छ । जसले गर्दा शरीरमा ह्याप्पी हर्मोन निस्कन थाल्छ र न्युरोसीसबाट छुट्कारा प्राप्त गर्न मद्दत मिल्छ ।
आफ्नो लागि समय निकाल्ने
प्रत्येक दिन आफ्नो लागि केही समय निकाल्ने । त्यस समयमा आफ्नो रुचि अनुसार काम गर्ने र त्यो समयको आनन्द लिने । यसले मानसिक थकान कम गर्छ र मस्तिष्कलाई सक्रिय राख्छ । त्यस समयमा आफूलाई मन लाग्ने कुराहरु गर्ने जस्तो पढ्ने, लेख्ने, खाना पकाउने आदी ।
योग र ध्यान गर्ने
एकाग्रता बढाउन र फोबियाबाट मुक्ति प्राप्तिको लागि ध्यानको साथ दिनको सुरुवात गर्ने गर्नुपर्छ । यसबाट व्यक्तिको मनमा एकाग्रता बढ्छ र अनावश्यक चिन्ताबाट मुक्ति मिल्छ । यस बाहेक केही समय हिँड्ने र व्यायाम गर्दा पनि मांसपेशी बलियो बनाउँछ र स्मरण शक्ति बढ्छ ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया