काठमाडौं । सम्बन्धमा हुँदा सबै कुरा जायज हुन्छ । तर जब सम्बन्ध बिग्रन्छ र भनेको जस्तो हुँदैन, तब मानिसको दिमागमा अनेक प्रकारका रोग पस्न थाल्छन् । सम्बन्धमा हुँदा सहमतिमा भएका कुराहरू सम्बन्धमा उतारचढाव आउँदा छताछुल्ल पारियो भने के होला ?
हो, यस्तै भयो काभ्रेकी २६ वर्षीया निशा हमाल (नाम परिवर्तन) लाई । सम्बन्धमा हुँदा प्रेमीसँग भएका क्रियाकलापका प्रमाणहरू सम्बन्ध बिग्रिएपछि त्यही प्रेमीले निशाको सासूलाई पठाइदिए । प्रेम सम्बन्धमा हुँदा आफू गर्भवती भएको र उक्त गर्भ पतन गराएको प्रमाण प्रेमीले छद्म नामबाट सासूलाई नै पठाइदिएपछि यतिबेला निशा श्रीमानको घरबाट निकालामा मात्रै परिनन्, विदेशमा भएका श्रीमानले पनि सम्बन्ध विच्छेदको मुद्दा दायर गरिदिए ।
माइती र घरसमेत नजिकै भएकी निशालाई सासूले घरबाटै निकाला गरेको खबर एक कान दुई कान हुँदै गाउँभरि फैलियो । त्यसपछि निशा आफ्नो सामाजिक बेइज्जती भएको भन्दै माइतीघर पनि छाडेर यतिबेला काठमाडौंमा छिन् । आफूमाथि अन्याय गर्ने धोकेबाज र बदमास प्रेमीलाई कानुनी कारबाहीमा ल्याउन लडाइँ लड्दै छिन् ।
निशाको प्रेम सम्बन्ध
निशा काभ्रेकै एक संस्थामा प्रशासन सहायकका रूपमा काम गर्थिन् । कामका दौरान दैनिकजसो संस्थाका सञ्चालकसँग भेट हुन्थ्यो । संस्थाका सञ्चालक पनि चिनजानकै व्यक्ति थिए र गाउँघरकै व्यक्ति भएकाले निशालाई काम गर्न पनि सजिलो थियो ।
दुवै जना अविवाहितसमेत भएकाले हेलमेल बढी भयो र उनीहरू एक आपसमा प्रेम सम्बन्धमा गाँसिए ।
निशाले २०७५ सालदेखि नै काम गर्ने संस्थाका सञ्चालक रेशम मगर (पहिचान खुल्न सक्ने भएकाले नाम परिवर्तन गरिएको) ले निशालाई प्रेम प्रस्ताव राखे । भविष्यमा विवाह नै गर्ने भन्दै उनीहरू नजिकिए । प्रेम सम्बन्धमा रहेको समयमा उनीहरू काठमाडौं, भक्तपुर, काभ्रेलगायत जिल्लाका विभिन्न रिसोर्ट तथा होटेलहरुमा गई बसोबास गरे भने उनीहरूबिच यौन सम्बन्धसमेत भयो ।
प्रेम सम्बन्ध राम्रै चलिरहेको समयमा निशाको महिनावारी रोकियो । दुई महिनासम्म पनि महिनावारी नभएपछि निशाले गर्भ जाँच गराइन् । गर्भ जाँच गराउँदा उनी गर्भवती भएको खुल्यो । त्यतिबेलासम्म गर्भ करिब दुई महिनाको भइसकेको कारण रेशम र निशा दुबै जना भक्तपुरको डा. इवामुरा अस्पतालमा पुगेर गर्भपतन गराए । यो घटना थियो, २०७९ साउन २१ गतेको ।
त्यसपछि पनि उनीहरूबिच सम्बन्ध राम्रै चलिरहेको थियो । प्रेम सम्बन्ध झन् प्रगाढ हुँदै गइरहेको थियो भने उनीहरू विवाह गर्ने भनेर बसेका थिए ।
यता निशाको उमेर बढ्दै गएको भन्दै परिवारले विवाह गर्नका लागि निशालाई दबाब दिन थाले । परिवारले विवाहका लागि दबाब दिएको भन्दै निशाले अब विवाह गर्नुपर्छ भन्दै रेशमलाई पनि दबाब दिन थालिन् । तर रेशम अझै पनि निशासँग विवाह गर्ने मुडमा देखिएनन् ।
रेशमले तत्काल विवाह गर्न नसक्ने भनेपछि निशाले रेशमसँग सल्लाह नै गरेर अर्को केटा खोजेर भएपनि विवाह गर्ने बताइन् । सुरुमा निशाले अरू युवकसँग विवाह गर्न रेशमले सहमति जनाए । रेशमले सहमति दिएपछि निशाले परिवारले खोजेको गाउँ नजिकैको एक युवकसँग विवाह गर्ने भइन् । त्यसको जानकारी पनि निशाले रेशमलाई दिइन् ।
तर विवाहका लागि इन्गेजमेन्ट भइसकेपछि रेशमले निशालाई तनाव दिन थाले । विवाह नगर्नका लागि दबाबसमेत दिन थाले । तर निशाले अब ब्याक हुन नसक्ने भन्दै टिकाटालो (इन्गेजमेन्ट) भएको युवकसँग नै विवाह गर्ने बताइन् । यता रेशमले पनि निशाले विवाह गर्नुभन्दा एक दिन अगाडि मात्रै अर्की केटी खोजेर विवाह गरे ।
दुवैको विवाह भयो र केही समय आ-आफ्नै परिवारमा व्यस्त रहे । तर जब निशाका पति वैदेशिक रोजगारीका लागि अर्को मुलुक गए, तब रेशमले निशालाई फोन गरेर तनाव दिन थाले । विवाह गर्ने भएपछि निशाले संस्थामा जागिर समेत छाडिसकेकीले रेशम र निशाको भेटसमेत नहुने भएकाले रेशमले सुरुमा फोन मार्फत नै बाहिर होटेल तथा रिसोर्टमा गएर रात बिताउन र यौन सम्बन्ध कायम गर्न दबाब दिइरहे ।
तर निशाले आफ्नो विवाह भइसकेकाले अब पहिलेजस्तो अवस्था नरहेको भन्दै इन्कार गरिन् । त्यसपछि रिसाएका रेशमले निशालाई ठिक पार्ने भन्दै धम्की दिएका थिए । तर पनि निशाले रेशमको धम्की चुपचाप सहेर मात्रै बसिन् ।
जब गर्भपतनको कागजात निशाको सासूको म्यासेन्जरमा पुग्यो …
नवविवाहित बुहारी (निशा)लाई गाली गर्दै सासूले तत्काल घर छाड्न निर्देशन दिइन् ……
विवाहको केही समयपछि निशाका पति तेस्रो मुलुक गएपनि निशा भने सासू ससुरासँगै पतिको घरमै थिइन् । तर करिब एक महिना पहिले मात्रै नवविवाहित बुहारी (निशा)लाई गाली गर्दै सासूले तत्काल घर छाड्न निर्देशन दिइन् । निशाले कारण खोज्दा ‘कारण तिमीलाई नै थाहा छ, मेरो घरमा बस्नु पर्दैन’ भन्दै घर निकालामा परेपछि निशा आफ्नो माइती घर पुगिन् ।
माइतीमा पुगेर आफूलाई सासूले घर निकाला गरेको बताएपछि निशाका दाजु बहिनीलाई दिएको घरमा पुगेर कारण खोजे । निशाको सासूले निशा अरू नै कोही व्यक्तिसँग सम्बन्धमा रहेको पाइएको र पहिले नै गर्भपतनसमेत गराइसकेको कारण आफूसँगै राख्न नसक्ने बताइन् ।
निशाका दाजुले ती कागजात कसले कसरी उपलब्ध गराएको हो भन्दै उनकी सासूसँग कागजात माग गरे । सासूले ती सबै कागजात राजा सिंह ठकुरीले पठाएको भन्दै उक्त म्यासेज पठाउने कथित राजा सिंह ठकुरीको फेसबुकको प्रोफाइल लिंकसमेत दिइन् ।
अनि निशाले रेशमलाई नै घटनाबारे भनिन् …
आफूमाथि के के भयो भनेर निशाले पूर्व प्रेमी रेशमलाई नै घटनाबारे बताउँदै कतै तपाईंले नै गरेको त होइन भन्दै प्रश्न गरिन् । रेशमले आफूले कहिल्यै त्यस्तो नगर्ने भन्दै त्यसबाट आफ्नो पनि बेइज्जत हुने भन्दै राजा सिंह ठकुरी भन्ने मान्छेको खोजी गर्नुपर्यो भने ।
त्यसपछि निशा काठमाडौं आएर राजा सिंह ठकुरी नाम गरेका व्यक्तिले आफ्नो सम्मानपूर्वक बाँच्न पाउने हक अधिकार खोसेको र साइबर क्राइम गरेको भन्दै साइबर ब्युरोमा उजुरी दिइन् ।
निशाको पारिवारिक जीवनसँगै व्यक्तिगत जीवन पनि खतरामा परेको संकेत पाएपछि साइबर ब्युरोले उक्त उजुरीलाई गम्भीरतापूर्वक लिई अनुसन्धान सुरु गर्यो ।
अपराध गर्ने व्यक्ति पूर्व प्रेमी नै भेटिए …
भोटाहिटीस्थित साइबर ब्युरोका अनुसन्धान अधिकृत इन्स्पेक्टर राजकुमार खड्गीले आफ्नो टोली परिचालन गरेर उक्त फेसबुक आईडीका वास्तविक प्रयोगकर्ताको खोजी सुरु गरे । त्यसका लागि फेसबुकलाई साइबर अपराधसँग सम्बन्धित प्रमाण पठाउँदै तत्काल विवरण उपलब्ध गराइदिन आग्रह गरे ।
फेसबुकले पनि साइबर ब्युरोको निवेदनलाई प्राथमिकतामा राख्दै उक्त निवेदनसँग सम्बन्धित राजा सिंह ठकुरीको आईपी एड्रेस उपलब्ध गरायो । साथै आईपी एड्रेससँग सम्बन्धित सेवा प्रदायकको विवरणसमेत पठाइदियो ।
अपराध गर्ने व्यक्ति खोज्दै जाँदा त अपराधी खोज्नुपर्छ भन्ने व्यक्ति नै अपराधी भेटिए ……
त्यसपछि साइबर ब्युरोले आईपी एड्रेसका आधारमा उक्त फेसबुक प्रयोगकर्ताको लोकेसन र सम्बन्धित फोन नम्बर माग गर्यो ।
ब्युरोका अनुसन्धान अधिकृत इन्स्पेक्टर खड्गीले लोकपथसँग भने, ‘अपराध गर्ने व्यक्ति खोज्दै जाँदा त अपराधी खोज्नुपर्छ भन्ने व्यक्ति नै अपराधी भेटिए । पीडित महिलाको सासूलाई गर्भपतनका कागजात पठाइदिने व्यक्ति त पीडितकै पूर्व प्रेमी पो निस्किए ।’
निशाका पूर्व प्रेमी रेशम नै साइबार अपराधमा संलग्न रहेको पत्ता लागेपछि साइबर ब्युरोले रेशमलाई बुधबार साँझ मात्रै काभ्रेबाट पक्राउ गरेको छ । पक्राउ परेका आरोपितले घटनामा आफ्नो संलग्नता रहेको स्वीकार गरिसकेका छन् । यता आफूमाथि अत्याचार गर्ने व्यक्ति आफ्नै पूर्व प्रेमी रहेको खुलेपछि निशाले पनि पूर्व प्रेमीविरुद्ध साइबर ब्युरोमा जाहेरी दिएकी छिन् । आरोपितमाथि विद्युतीय कारोबार ऐन, २०६३ को दफा ४७ बमोजिम कारबाही गर्न ब्युरोले अनुसन्धान सुरु गरेको छ ।
सञ्जालको दुरुपयोग बढ्यो : डीआईजी अर्याल
साइबर ब्युरोका प्रमुखसमेत रहेका डीआईजी नविन्द अर्याल पछिल्लो समय सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोग बढेको बताउँछन् । सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोग बढ्दा अधिकांश समय र स्थानमा महिला नै पीडित बन्ने गरेको उनको भनाइ छ । डीआईजी अर्याल भन्छन्, ‘साइबर अपराध र डिजिटल मिसयुजको प्याट्रन हेर्दा अधिकांश घटनामा महिला तथा बालिका पीडित छन् । यस्ता घटनाको पीडक भने सहकर्मी, एउटै कक्षाकोठामा पढ्ने व्यक्ति, परिवारकै सदस्य, जेठाजुलगायतका व्यक्तिहरू भेटिएका छन् । त्यसबाहेक सामाजिक सञ्जालबाटै चिनजान भएका व्यक्तिहरूले पनि कतिपयलाई पीडित बनाएको पाइएको छ ।’
बढ्दो छ डिजिटल अरेस्ट
पछिल्लो समय साइबर अपराधका घटनाहरूमा सबैभन्दा बढी डिजिटल अरेस्टको प्रयोग भएको डीआईजी अर्यालले बताए । डिजिटल अरेस्ट भन्नाले पहिले आदानप्रदान भएका नग्न फोटो, भिडियो वा प्रमाणहरूलाई लिई बार्गेनिङ गर्ने, धम्काउने, आर्थिक लाभ लिने र आफूले भनेको गर्न बाध्य पार्ने कार्य हुन् । पहिले सामाजिक सञ्जालबाट चिनजान गर्ने, लोभलालच पनि देखाउने, माया गरेको जस्तो पनि देखाउने, त्यसपछि पीडितको नग्न फोटो, भिडियोहरू माग गर्ने र पछि त्यसैलाई प्रयोग गरेर बार्गेनिङ गर्ने र धम्काउने गरेको पाइएको डीआईजी अर्यालले बताए । यसरी बार्गेनिङ गर्नुको उद्देश्य भनेको अधिकांशमा आर्थिक लाभ लिने पाइएको र केहीमा सेक्स एक्सटर्सन समेत रहेको अर्यालले बताए ।
प्रेमी-प्रेमिकाबाट पनि हुन्छ डिजिटल अरेस्ट
कतिपय घटनाहरूको अध्ययन गर्दा डिजिटल अरेस्टमा परेकाहरूमध्ये पूर्व प्रेमी वा प्रेमिकासमेत रहेको पाइएको अर्यालले बताए । पहिले सम्बन्धमा हुँदा लिइएका वा आदानप्रदान भएका फोटो र भिडियोहरू एकले विवाह गरेपछि ६-७ महिनापछि त्यही पठाएर सेक्स एक्सटर्सन वा डिजिटल अरेस्ट गर्ने गरिएको पाइएको हो ।
१४ देखि २५ वर्ष उमेर समूहका बालिका र युवती बढी पीडित
डिजिटल अरेस्ट वा साइबर अपराधमा पहिले गृहिणी महिलाहरू बढी पीडित हुने गरेकामा अहिले भने त्यसमा केही कमी आएको डीआईजी अर्यालले बताए । तर पछिल्लो समय डिजिटल अरेस्ट, साइबरमार्फत हुने आर्थिक अपराध आदिमा १४ देखि २५ वर्ष उमेर समूहका बालिका र युवतीहरू बढी पीडित बन्ने गरेको भन्दै यी उमेर समूहका बालिकामाथि अभिभावकले निगरानी गर्नुपर्ने बताए । साथै उमेर पुगेका युवतीहरू समेत डिजिटल अरेस्टको सिकार भएको भन्दै अश्लील सामाग्री आदानप्रदान गर्न नहुनेमा सजग हुनुपर्ने बताए । साथै प्रयोग हुने सामाजिक सञ्जालको नेपालमै कार्यालय नभएसम्म र उमेरअनुसार आफैँ फिल्टर हुने वा अनावश्यक साइट नखुल्ने नबनाएसम्म साइबर अपराधमा कमी ल्याउन नसकिने अर्यालले बताए ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया