काठमाडौं । पछिल्ला दिनहरु सडक अशान्त बनिरहेका बेला जनताको जनप्रतिनिधि मुलक थलो संसद् समेत बन्धक जस्तै बनेको छ ।
गत चैत १३ गतेका लागि बोलाइएको प्रतिनिधि सभा बैठक सत्ता र प्रतिपक्षीको आरोप प्रत्यारोपले बस्न सकेन । निरन्तर चैत १४, १५ गते पनि बैठक आह्वान गरियो, तर समय परिवर्तन गर्दै स्थगित भयो र आज बिहान ११ बजेका लागि बैठक बोलाइएको थियो, तर निर्धारित समयमा बस्न सकेन ।
केही ढिला गरी बैठक बस्यो । प्रमुख प्रतिपक्षी दल माओवादी केन्द्रले नेपाल विद्युत प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङलाई हटाएको विरोधमा संसद् अवरुद्ध गर्दै आइरहेको थियो । भोलिसम्म सरकारले यसअघि ल्याएका अध्यादेशहरु प्रतिस्थापन विधेयकका रुपमा पारित गर्नुपर्ने बाध्यताकाबिच सत्ता पक्ष लचक देखियो ।
यसअघि माओवादीले सो विषयमा प्रधानमन्त्रीसँग जवाफ माग गरेको थियो, उसले प्रधानमन्त्रीले संसद्मा जवाफ नदिएसम्म संसद् बस्नै नदिने अडान थियो । संवैधानिक रुपमा बाध्यता परेपछि जवाफै दिन्न भन्दै दम्भ देखाएका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली चैत १८ गते बस्ने प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिनेसम्ममा पुगे ।
आज निर्धारित समय भन्दा ढिला बसेको बैठकमा सभामुख देवराज घिमिरेले जब बैठक सुरु गरे तब विपक्षीहरु उठे, विरोध जनाए । तर संसद्मा सत्ता र प्रतिपक्षीको दोहोरीले २४ मिनेट २६ मिनेटपछि सभामुख देवराज घिमिरे बैठक नै स्थगित गर्नुपर्ने अवस्थामा पुगे ।
राजावादीहरुले गत चैत १५ गते काठमाडौंको तीनकुनेमा गरेको आन्दोलन र त्यसपछि सिर्जित परिस्थितिपछि के सत्तापक्ष, के प्रतिपक्ष सिँगो संसद् जवाफदेही हुनुपर्ने थियो ।
संवैधानिक बाध्यताका कारण दबाबमा रहेको सरकार र यही मौकामा अड्को थाप्ने प्रतिपक्षको अडानले आज ढिला गरि सुरु भएको बैठक समेत आरोपप्रत्यारोपमै रुमल्लियो ।
संसद्लाई लयमा फर्काउने सभामुख घिमिरेको त्यो पहल
जब सभामुख घिमिरेले आजको कारबाही प्रारम्भ गरे, विपक्षीहरु माओवादी, राप्रपा, रास्वपा उभिए । सोही लहैलहैमा केही सत्तापक्ष नेपाली कांग्रेसकै सांसदहरु समेत उभिएको देखियो । पछि कांग्रेस सांसद रामहरि खतिवडाले ईशारा गरेपछि प्रमुख सचेतक श्याम घिमिरे, सांसद जीवन परियार लगायत सांसदहरु बसे । त्यसपछि पुनः कोही उभिए, कोही बसे । एकअर्कामा हेर्दै कांग्रेसका कोही सांसदहरु गलल्ल हाँसे ।
आरोप प्रत्यारोप सुरु हुनुपहिले सभामुख घिमिरेले वर्तमान अवस्था जानकारी गराउँदै सभा सञ्चालनको वातावरण बनाइँदिन आग्रह गरे । विपक्षी माओवादी केन्द्रले कुलमान घिसिङको विषयलाई लिएर देखाएको असन्तुष्टीलाई समेत वार्ताको माध्यमबाट हल खोज्ने प्रयास सफल भएको सभामुखले सुनाए ।
‘विद्युत प्राधिकरणको प्रबन्ध निर्देशकको परिवर्तनको कुरालाई लिएर खासगरी प्रतिपक्षका मान्यजीहरुले माग राखेर संसद् अवरोध गरिराख्नुभएको छ । यहाँहरुको माग प्रतिनिधिसभामा प्रधानमन्त्रीले जवाफ नदिएसम्म सभा सञ्चालन गर्न सक्दैन भन्ने थियो । त्यो मागलाई पूरा गर्नको लागि वा सभालाई सूचारु गर्नका लागि राजनीतिक दलका प्रमुख सचेतकहरुसहित हामी निरन्तर प्रयत्न गरिरह्यौँ । निरन्तर अघि बढ्ने प्रयत्नको प्रयासस्वरुप देशमा नयाँ नयाँ राजनीतिक परिस्थितीहरु देख्ने र भोग्ने अवस्थाहरु आइरहेको छ । यस्तो बेलामा आज अब हामी फेरि सभा सञ्चालन गर्ने, सर्वोच्च विधायिका संस्थाले यी लगायतका विषयहरुमा बहस छलफल गर्ने, देशको अवस्थाको बारेमा जानकारी गर्ने गराउने, सन्देश दिने, लगायतका हाम्रा कार्यव्यवस्था अन्तर्गतका विधायिकी कामहरु पनि दिनप्रतिदिन बढ्दै गइरहेका छन् । यस्तो परिस्थितीमा मान्यज्यूहरुलाई अहिले सबै आशनग्रहण गरेर सभा सञ्चालन गर्नको लागि सहयोग गर्नुस् र सभा सञ्चालन गरौँ । सभामा नै यी विषयहरुलाई राख्ने छिनोफानो गर्ने, मिलाउने र टुंग्याउने कामहरु गर्दै जानुपर्छ,’ सभामुखले आग्रह गर्दै भने ।
बैठक हलमा होहल्ला मच्चियो । कुरा सुनुवाई नभएपछि सभामुख घिमिरे थप आक्रोशित हुँदै बस्न आग्रह गरे ।
यहीबिचमा प्रतिपक्षी राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) का सांसद गणेश पराजुली ‘आज देशमा आगो बलेको छ….’ भन्दै चिच्याउन थाले ।
यता सभामुखले प्रतिवाद गर्दै चर्किँदै, ‘त्यही बलेको आगोलाई ठिक ढंगले नियन्त्रण गर्नका लागि पनि सभा सञ्चालन हुन जरुरी छ । त्यो गर्नका लागि मान्यजीहरुले आफ्नो ठाउँबाट बसेर यो सुरु भइरहेको सभा सञ्चालन गरौँ ।’
रास्वपाका सांसदहरुले विरोध जनाइरहे । सांसद पराजुलीको ‘राज्य जवाफदेही भएन सम्माननीय सभामुख महोदय’ भन्दै कराउँछन्, ‘राज्य जिम्मेवार भएन त्यही भएर प्रधानमन्त्री सभामा उपस्थित भएर जवाफ दिन सक्नुहुन्न भने के गर्दै हुनुहुन्छ उहाँ ?’
त्यसपछि सभामुख घिमिरेले थप कड्किँदै चैत १८ गते (भोलि) प्रधानमन्त्री ओलीले संसद्मा जवाफ दिने कुरा जानकारी गराए ।
‘आज १७ गते चैत्र २०८१ भइरहेको छ । १८ गते, यहाँहरुले बुझिरहनुभएको छैन । १८ गते वर्तमान प्रधानमन्त्रीले संसद्मा आएर सम्बोधन गर्नका लागि भन्नुभएको छ । त्यसले गर्दा प्रधानमन्त्रीले यहाँ आएर जवाफ दिनका लागि…’ सभामुखले भन्दै गर्दा तलबाट रास्वपा सांसद विनिता कठायतले ‘जवाफ चाहियो’ भन्दै कराएको आवाज सुनिन्छ । सभामुख आफ्नो कुरा सुनाउँदै, ‘त्यही जवाफ चाहियो भन्ने यहाँहरुको मागलाई सम्बोधन गर्नका लागि १८ चैत्रमा वर्तमान प्रधानमन्त्रीले आएर बोल्ने कुराहरु आएको छ ।’
त्यसपछि झन रास्वपाका सांसदहरु चिच्याइरहेका आवाज आउँछ । रास्वपाका सांसदहरु गणेश पराजुली, विनिता कठायत, असोककुमार चौधरी लगायत आ–आफ्नै माग राखेर चिच्याइरहेको सुनिन्छ ।
त्यतिबेलासम्म माओवादी सांसदहरु उठेर विरोध जनाए पनि होहल्लामा थिएनन् । यता तीनकुने घटनाको केही आरोप खेपिरहेको राप्रपाका सांसदहरु पनि उठेर विरोध जनाए, तर न चिच्याए, न टेबल ठोके ।
हल्लाकैबिच सत्तारुढ दल नेकपा एमालेका प्रमुख सचेकत महेश बर्तौलाको ‘बोल्न पाउँ सभामुख महोदय’ भन्ने आवाज सुनिन्छ । उनले भोलि प्रधानमन्त्रीले संसद्लाई सम्बोधन गर्ने विषय जानकारी गराए । कांग्रेस सांसदहरु कहिले उठ्दै कहिले बस्दै, प्रतिपक्षी बेन्चमा रहेका रास्वपा सांसदतिर नियालिरहेका थिए ।
बर्तौलाले तीनकुने घटना लगायतका विषयमा कुरा उठाउँदै संसद्मा बहस र छलफल गर्न पाउनुपर्ने विषय उठाए ।
त्यसपछि सत्तापक्षले टेबल ठोक्न थाल्यो । त्यसलाई प्रतिपक्षले काउन्टर दियो । तर माओवादीका केही सांसदसहित रास्वपाका सांसदहरु झन जोडजोडले टेबल ठोक्दै काउन्टर दिइरहे, चिच्याइरहे ।
सत्ता र प्रतिपक्षको चर्काचर्की र टेबल ठोकाठोक हुँदै गयो । सभामुख मुकदर्शक जस्तो बनिरहे । बेला बेला आशन ग्रहण गर्न आग्रह गरिरहे । तर माहोल झनझन आक्रोशित बन्न पुग्यो ।
सभामुखले पुनः घटित घटनामा जनताको जनप्रतिनिधिमुलक संस्था सांसद नै मुख बन्द गरेर बस्नु हुँदैन भन्दै सम्झाउन खोजे ।
सत्तापक्षको बेन्चबाट प्रतिरोध गर्न कांग्रेसका केही सांसदहरु पनि उठे, एमालेका अन्य सांसदहरु समेत आ–आफ्नो ठाउँबाट उठेर चर्कोचर्को स्वरमा कराउँदै उफ्रिए ।
सत्तापक्षबाट तीनकुने घटनाबारे जानकारी गराइरहेका थिए । यता प्रतिपक्षीबाट रास्वपाले तीनकुने घटनाबारे सरकार गैरजिम्मेवार बनेको बताइरहे ।
सत्तापक्षको भीडबाट ‘सार्वभौम संसदलाई हमला गरेर गणतन्त्रमाथि प्रहार गर्न प ाइँदैन’ भन्दै आक्रोश व्यक्त भइरहेको थियो ।
प्रतिपक्षको छेउको बेन्चमा रहेको राप्रपा अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देन लगायत अन्य सांसदहरु कहिले यता त कहिले उता हेरिरहेका थिए । माओवादीका सांसदहरु हातले इसारा गरेर कहिले रास्वपा त कहिले कांग्रेस–एमालेतिर फर्किरहेका थिए ।
पटकपटक सभामुखले आफूले केही पनि नबुझेको भन्दै बस्न आग्रह गरिरहे । सत्तापक्षबाट एमाले प्रमुख सचेतक महेश बर्तौला कराइरहेका थिए, रास्वपाबाट विनिता कठायत अरुलाई थप उग्र हुन ईशारा गर्दै कराइरहेकी थिइन् ।
सत्ता र प्रतिपक्षको चर्कोचर्को आवाजले माहोल थप बिग्रिँदै गएपछि सभामुख घिमिरेले दायाँबाँया रहेका कर्मचारीसँग छलफल गरे । माइक काट्न बिर्सिएका कारण सभामुखसँगै रहेका कर्मचारीबाट ‘अहिले बोल्न दिँदा पनि झन तनाब हुन्छ’ भन्ने आवाज सुनिन्छ । माथि छलफल हुँदै गर्छ, तल झन चर्को स्वर सुनिन्छ ।
यहीबेला तलबाट कोही सांसद तीनकुने घटनामा पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रलाई कारबाही गर्नुपर्ने माग गर्दै कुन दलको नेता हो आगो लगाउन उक्साउने ? भन्दै कराएको सुनिन्छ ।
यता एमालेका सांसदहरु पदम गिरी र ठाकुर गैरेले समेत प्रतिवाद गर्दै चर्को स्वर सुनिन्छन् । दुवै चर्कोचर्को स्वरमा एमाले सांसदहरु भने संसद् निर्वाध रुपमा चल्नुपर्ने आवाज उठाइरहेका थिए ।
माहोल थप मिलाउन खोज्दै सभामुख घिमिरेले सत्तापक्षबाट एक र प्रतिपक्षबाट एकजनालाई बोल्न दिने भन्दै नाम उपलब्ध गराउन माग गरे ।
प्रतिपक्षबाट एक जना बोल्नेको नामा मागिँदै सबै एकअर्कामा मुखामुख गरिरहेका थिए, तर केहीबेरमा रास्वपा सांसद डा. तोसिमा कार्की हुँदैन भन्दै हात हल्लाउँछिन् ।
त्यसपछि रास्वपाकै सांसद कठायत र अन्य सांसदहरुले समेत साथ दिएपछि नाम दिने समेत परिस्थिती बन्दैन । बोल्ने विषयमा नाम समेत नदिएको रास्वपाका सांसदहरुको विरोधमा राप्रपाका केही सांसदहरुले समेत साथ रहेको देखिन्थ्यो ।
बिचमा माओवादी सांसद माधव सापकोटा सुवोध बोलेको सुनियो । रास्वपाका सांसदहरु चर्किएपछि सत्तापक्षका सांसदहरुले थप चर्को स्वरमा कराउँदै नाम दिन नमानेको विषयमा विरोध जनाए ।
सत्तापक्ष नेपाली कांग्रेस र एमालेका सांसदहरुले संसद्लाई बन्धक बनाउन नहुने भन्दै आवाज उठाइरहे । यता रास्वपाका केही सांसदहरुले प्रतिरोध गरिरहे । रास्वपाका सांसदसँगै रहेका माओवादी सांसद हितबहादुर तामाङ कहिले टेबल ठोकिरहेको त कहिले शान्त सुनिन्थे ।
यहीबीचमा एमाले सांसद ठाकुर गैरेले पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रलाई हत्यारा भन्दै कारबाहीको माग राखे । त्यसपछि सत्तापक्षबाट थप टेबल ठोकेर आवाज सुनियो ।
त्यति हुँदा पनि राजतन्त्रको वकालत गरी राजतन्त्र फर्काउने अभियानमा लागेको राप्रपा भने शान्त देखिन्थ्यो । सांसद गैरे बोल्दै गए, सत्तापक्षले टेबल ठोक्दै रह्यो । त्यसमा राप्रपा भन्दा रास्वपा बढी आक्रोशित देखिन्थ्यो ।
यहीबिच रास्वपा सांसद तोसिमा कार्की ‘प्रधानमन्त्री आजै चाहियो, आजै चाहियो’ चिच्याइरहेकी थिइन्, उनलाई अर्की सांसद विनिता कठायतले साथ दिइरहेकी थिइन् ।
सांसद गैरेको अभिव्यक्तिपछि यहीबीचमा राप्रपाका सांसद दिपकबहादुर सिंहको ‘पत्रकारलाई ज्यूँदै जलाइएको छ’ भन्ने चर्को आवाज सुनिन्छ । उनी बोल्दै थिए, उता सत्तापक्षबाट एमालेका पदम गिरीको चर्को आवाजले सिंहको स्वर हल्लामा हरायो ।
फेरि सभामुख कर्मचारीहरुसँग के गर्ने भन्ने सल्लाहमा हुँदा तल भने माहोल तछाडमछाडको थियो । संसद्को माहोल र सांसदहरुको हविगत हेर्दा त्यो संसद् भवन नभएर कहीँ अस्वस्थ वादविवाद प्रतियोगिता जस्तो देखिन्थ्यो ।
…अनि दिए लिङ्देनले जेल हाल्ने चुनौती
तीनकुने घटनापछि केही नैतिक दबाबमा परेको राप्रपा भने विरोधमा उठे पनि चुपचाप देखिन्थ्यो । अरुबेला संसद्मा चर्कोचर्को स्वरमा बोल्ने सो पार्टीका प्रमुख सचेतक ज्ञानबहादुर शाहीले केहीपटक हात लम्काएर बोल्न खोजेजस्तो गरे पनि आज भने चुपचाप नै थिए । अध्यक्ष समेत रहेका सांसद लिङ्देन भने शान्त कहिले यता त कहिले उता हेरिरहेका थिए ।
पूर्वराजालाई पुनः गद्धीमै फर्काउने कल्पना गरिरहेको राप्रपाको समेत नेतृत्व गरिरहेका लिङ्देन तीनकुने घटना जोडेर पूर्वराजालाई हत्यारा भन्दा समेत चुप नै थिए । जब यही भड्किएको माहोलमा सत्तापक्षबाट कोही (स्वर बुझिएन) ‘सभामुख महोदय, जो राजवादी हुँ भन्छ, त्यो गणतन्त्रको विरोधी हो । त्यसलाई कारबाही गर्नुपर्छ,’ उत्तेजित आवाज सुनिन्छ ।
यतिका घटनाक्रम हुँदा समेत केही नबोलका लिङ्देन अब भने छाती पिट्दै ‘राजावादी यहाँ छ, सके जेल हाल’ भन्दै चर्किए । साथमा प्रमुख सचेतक शाही र अन्य सांसदहरुले छाती पिटिपिटि साथ दिइरहेका थिए । यहीबीच रास्वपा र कांग्रेस–एमालेबीच नोकझोक चलिरहेको थियो ।
बिचबिचमा राप्रपाबाट ‘हामी राजावादी हौँ’ आवाज सुनियो ।
सत्ता र प्रतिपक्षबीच नोकझोक चलेपछि सभामुखले बैठक आजै १५ मिनेटपछि बस्नेगरी स्थगित भएको जानकारी गराए । पुनः ४ बजेसम्मका लागि समय थपियो । यसबीच राजनीतिक दलका प्रमुख सचेतकहरुसँग छलफल, राष्ट्रिय सभाका अध्यक्ष नारायण दाहालसँग छलफल भइ विवादको गाँठो फुकाएर प्रयास असफल भएपछि भोलि बिहान ११ बजेसम्मका लागि संसद् बैठक नै स्थगित हुनपुग्यो ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया