शीत युद्धका क्रममा बर्लिनमा पर्खाल बनाएर दुई भागमा बाँडिएको थियो । तर यहाँ संसारबाट जासुसी हुनबाट बच्न सकेन नयाँ ‘जर्मन म्युजियम अफ एस्पियोनाज’ का अनुसन्धान प्रमुख क्रिस्टोफर नेहरिंगका अनुसार बर्लिन संसारको ठूलो शक्तिका हजारौं जासुसको सहर बन्यो । जो दुश्मनलाई हराउनका लागि महत्वपूर्ण जानकारी हासिल गर्न चाहन्थ्यो बर्लिनलाई चार भागमा विभाजन गरिएको थियो । अमेरिका बेलायत, फ्रान्स र रुस सबै देशका जासुस बर्लिनमा थिए र जासुसीका लागि अलग अलग तरिका अपनाउथे नेहरिंग भन्छन्, ‘यी सबैका जासुस सहरमा थिए । तर यिनीहरुमा सबैभन्दा प्रमुख थिए जीडीआरका चर्चित सेक्युरिटी सर्भिसका एजेन्ट, जसलाई स्टेसी नामबाट चिनिन्थ्यो । स्टेसीलाई धेरै नै पैसा प्राप्त हुन्थ्यो र उनी आम मानिसहरुसँग सजिलै भिज्न सक्दथे । उनीसँग जासुसदेखि लिएर प्रशासनिक र अन्य सेवाकर्मीबीच ९० हजार कर्मचारी थिए । उनीहरु सूचनाको विश्लेशण गर्नमा धेरै माहिर थिएनन् तर उनीहरु जासुसीका उपकरण बनाउनमा माहिर थिए ।’ त्यसबेलाका केही आश्चर्य लाग्ने जासुस उपकरण यस्ता थिए :१.सलाईको बट्टामा क्यामेरापुर्वी जर्मनीको जासुस एजेन्सी र रुसको गुप्तचर एजेन्सीले केजीबी मिनी–क्यामेरा बनाउने केही कोशिस गरे । यसबाट जासुसहरुलाई केही फाइदा मिल्यो । यसलाई कुनै पनि सामान या कपडामा लुकाउन सकिन्थ्यो । यसबाट छोटो भिडियो बनाउन सकिन्थ्यो । यो स्टेसीले बनाएका थिए 
२. क्यामरावाल ब्रास्टेसीले क्यामरा लुकाउनका लागि ब्राको पनि प्रयोग गर्दथे । जासुसहरुले यसको प्रयोग कुनै नजिकबाट फोटो लिनका लागि गर्दथे । नेहरिंग भन्छन्, ‘यसलाई पूर्वी जर्मनीका गुप्तचर निकायले बनाएका थिए । तर हामीलाई यसको प्रयोग नभएको थाहा थियो ।’
३.फोटो स्नाईपरजासुसलाई कहिलेकाँही टाढा र अप्ठेरो स्थानबाट तस्बिर लिनुपर्ने पनि हुन्थ्यो । यस्तोमा मस्कोस्थित केएमजेड कम्पनीले रुसका एजेन्टका लागि राइफलजस्तो देखिने उपकरण बनाएका थिए । यो एक ३ सय एमएम सुपर टेलिफोटो लेन्सवाला एसएलआर क्यामेरा हो । यसबाट एजेन्टहरुले टाढैबाट तस्बिर लिन सक्थे 
४.सामान लुकाउनका लागि मुद्राजासुसका मिनी क्यामेराबाट लिएका तस्बिर कसैले नहेरी एजेन्सीलाई पठाइन्थ्यो । यसैका लागि माइक्रोफिल्म पठाउने तरिका खोजियो । यसमा एक थियो ७० को दशकको ५ नम्बर लेखिएको जर्मनीको सिक्का । जासुस यसलाई आफूसँग राखेर त्यसमा माइक्रोफिल्म लुकाएर एजेन्सीसम्म पु¥याउने गर्दथे 
५.गन्ध सुरक्षित राख्नजासुुसको दुनियामा तस्बिर र भिडियो मात्रै नभई व्यक्तिको गन्धले समेत अर्थ राख्दथ्यो । सोही कारण यसलाई सुरिक्षत राखिन्थ्यो । क्रिस्टोफर नेहरिंगले भने, ‘स्टेसी सोधपुछका लागि ल्याइएको संदिग्धको शरीरमा एक कपडा रगडेर त्यसको गन्ध सुरक्षित रुपमा लिएर राख्ने गर्दथे । यस कपडालाई एक जारमा सुरक्षित राखिन्थ्यो । यस्तो कपडा आवश्यक पर्दा कुकुरका माध्यमबाट संदिग्धको खोजीका लागि प्रयोग गरिन्थ्यो ।’
६.रहस्यमयी डिओड्रेन्टको बोत्तलटबाक ब्रान्तको डिओड्रेन्टको बोत्तलको प्रयोग माइक्रोफिल्म देखि साना दस्तावेजसम्म लुकाउनका लागि गरिन्थ्यो । यसको प्रयोग ८ युरोपेली साम्यवादी देशको गठबन्धन ‘वार्सा प्याक्ट’ का जासुसहरुले गर्दथे 
७. ब्रिफकेसकहिलेकाँही जासुसलाई कसैको हत्याका लागि धेरै नजिक पनि जानु पर्ने हुन्थ्यो । यस्तो अवस्थामा निशाना खेर नजाओस भन्नका लागि अलग अलग तरिका प्रयोग गर्ने गर्दथे । यसमा सबैभन्दा खतरनाक थियो, स्कार्पियन मेशिन गन । जुन एउटा ब्रिफकेसमा अट्थ्यो पूरै म्यागाजिनका साथ यसको तौल डेढ किलो मात्रै हुन्थ्यो । स्टेसीले यसलाई धेरै उपयोगी मान्दथे । जर्मन म्युजियम अफ एस्पियोनाजका अनुसार गोली हान्नका लागि यो हतियार निकाल्न आवश्यक भएन भने तत्काल अर्को प्रयोगका लागि राखिन्थ्यो 
८. बुल्गेरियन छातायस्तै छाताको प्रयोगबाट केजीबी जासुसले बीबीसीका पत्रकार जर्जी मार्कोभलाई विष दिएर हत्या गरेको विश्वास गरिन्छ । यो घटना ७ सेप्टेम्बर १९७८ मा भएको हो । जब मार्कोभ लण्डनमा वाटरलु ब्रिजमा थिए । मार्कोभले उनको उपचार गरिरहेका डाक्टरलाई आफूलाई एक व्यक्तिले छाताले आक्रमण गरेको बताएका थिए । फरेन्सिक जाँचमा उनको पाइन्टमा सानो यन्त्र पाइएको थियो जसबाट उनको शरीरमा एक कास्टर नामको घातक पदार्थ प्रवेश भएको थियो । केजीबी एजेन्टले छाताको माथिल्लो भाग आफ्नो खुट्टाका पछि राखेर ह्यान्डलमा रहेको बटन दबाए । यसबाट एक सिलिन्डर एक्टिभ भयो र त्यहाँबाट निस्किएर मार्कोचलाई लाग्यो । मार्कोचको मृत्य् ४९ वर्षको उमेरमा भएको थियो 
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
प्रतिक्रिया